سقوط بیسابقه بازار سهام چین از بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ تاکنون

بازارهای مالی چین در روز دوشنبه ۷ آوریل ۲۰۲۵ (۱۸ فروردین ۱۴۰۴) شاهد سقوط تاریخی بودند که از زمان بحران مالی جهانی ۲۰۰۸ بیسابقه محسوب میشود. شاخص هنگ سنگ در هنگکنگ با کاهش ۱۰.۲۱ درصدی، بدترین عملکرد روزانه خود را در ۱۷ سال گذشته ثبت کرد، در حالی که شاخص CSI300 شانگهای نیز ۵.۴۲ درصد افت را تجربه نمود. این ریزش گسترده در پی تشدید جنگ تجاری میان چین و آمریکا رخ داد، جایی که دو اقتصاد بزرگ جهان با اعمال تعرفههای سنگین به یکدیگر، بازارهای جهانی را با شوک بیسابقهای مواجه کردهاند. تحلیلگران هشدار میدهند این روند ممکن است به رکود اقتصادی جهانی و کاهش رشد تولید ناخالص داخلی چین به زیر ۴.۴ درصد در سال ۲۰۲۵ منجر شود.
اعلام تعرفههای ۳۴ درصدی چین بر کلیه کالاهای وارداتی از آمریکا در پاسخ به افزایش ۵۴ درصدی تعرفههای ترامپ، جرقه اصلی این سقوط بود. این اقدام تلافیجویانه که بلافاصله پس از تعطیلات چینگ مینگ انجام شد، باعث تشدید نگرانیها درباره توقف زنجیرههای تأمین جهانی و کاهش تقاضا برای محصولات چینی شد. بخش بانکی با افت ۱۵ درصدی سهام HSBC و استاندارد چارترد، بیشترین آسیب را دید، در حالی که غولهای فناوری مانند آلیبابا و تنسنت نیز با کاهش ۸ تا ۱۱ درصدی ارزش مواجه شدند.
عامل دوم، خروج سریع سرمایههای خارجی از بازارهای نوظهور بود. بر اساس دادههای مؤسسه مالی بینالمللی، تنها در روز ۷ آوریل، بیش از ۱۲ میلیارد دلار از بازار سهام چین خارج شد که این میزان، رکورد خروج سرمایه در یک روز محسوب میشود. کاهش ارزش یوان به پایینترین سطح از ژانویه ۲۰۲۵، اعتماد سرمایهگذاران را بیش از پیش تضعیف کرد.
تأثیر این سقوط به مرزهای چین محدود نماند. شاخص نیکلئی ۲۲۵ ژاپن ۹ درصد، KOSPI کره جنوبی ۵.۴ درصد و ASX 200 استرالیا ۶ درصد کاهش را ثبت کردند. در اروپا نیز شاخص Euro Stoxx 50 با افت ۷.۳ درصدی به پایینترین سطح ۵ ساله رسید. وال استریت هم از این امواج در امان نماند؛ قراردادهای آتی داوجونز با کاهش ۱,۵۰۰ واحدی، بازار را به سمت ورود به فاز رکود سوق داد.
بر اساس برآوردهای گلدمن ساکس، ارزش بازارهای سهام جهانی تنها در دو روز معاملاتی اخیر، بیش از ۸ تریلیون دلار کاهش یافته است. صنایع وابسته به صادرات مانند فولاد، انرژی خورشیدی و لوازم خانگی با افت ۱۰ درصدی مواجه شدند، در حالی که قیمت نفت برنت نیز با کاهش ۷ درصدی به ۶۷ دلار در هر بشکه رسید.
دولت چین برای جلوگیری از تشدید بحران، مجموعهای از اقدامات اضطراری را اعلام کرد:
-
تزریق ۱۵۰ میلیارد یوان (۲۱ میلیارد دلار) به سیستم بانکی برای حفظ نقدینگی
-
تعلیق موقت مالیات بر سود سرمایهگذاریهای خارجی تا پایان ۲۰۲۵
-
محدودیتهای جدید بر فروش استقراضی سهام توسط مؤسسات مالی
-
مداخله مستقیم بانک مرکزی برای تثبیت نرخ یوان در محدوده ۷.۲۵ در برابر دلار
تزریق ۱۵۰ میلیارد یوان (۲۱ میلیارد دلار) به سیستم بانکی برای حفظ نقدینگی
تعلیق موقت مالیات بر سود سرمایهگذاریهای خارجی تا پایان ۲۰۲۵
محدودیتهای جدید بر فروش استقراضی سهام توسط مؤسسات مالی
مداخله مستقیم بانک مرکزی برای تثبیت نرخ یوان در محدوده ۷.۲۵ در برابر دلار
با این حال، کارشناسان مؤسسه فیتچ معتقدند این اقدامات برای جبران اثرات جنگ تجاری کافی نیستند و کاهش رتبه اعتباری چین از A+ به A نشاندهنده افزایش ریسکهای اقتصادی در این کشور است.
تحلیلگران سه سناریو را برای ماههای آینده محتمل میدانند:
-
تشدید جنگ تجاری: در صورت تداوم افزایش تعرفهها، شاخص CSI300 ممکن است تا ۴,۵۰۰ واحد کاهش یابد که ۱۵ درصد کمتر از سطح فعلی است.
-
آتشبس موقت: مذاکرات پشت پرده برای کاهش تنشها میتواند موجب بازگشت ۵ تا ۷ درصدی بازارها شود.
-
رکود طولانیمدت: در بدبینانهترین سناریو، رشد اقتصادی چین به ۳.۸ درصد کاهش یافته و نرخ بیکاری از ۵.۲ درصد فعلی به ۶.۵ درصد میرسد.
تشدید جنگ تجاری: در صورت تداوم افزایش تعرفهها، شاخص CSI300 ممکن است تا ۴,۵۰۰ واحد کاهش یابد که ۱۵ درصد کمتر از سطح فعلی است.
آتشبس موقت: مذاکرات پشت پرده برای کاهش تنشها میتواند موجب بازگشت ۵ تا ۷ درصدی بازارها شود.
رکود طولانیمدت: در بدبینانهترین سناریو، رشد اقتصادی چین به ۳.۸ درصد کاهش یافته و نرخ بیکاری از ۵.۲ درصد فعلی به ۶.۵ درصد میرسد.
راهکارهای پیشنهادی اقتصاددانان شامل گسترش همکاری با اتحادیه اروپا، افزایش هزینههای زیرساختی و کاهش نرخ بهره بانکی است. با این حال، موفقیت این تدابیر منوط به کاهش تنشها با آمریکاست.
برای کسب اطلاعات و اخبار روز با ما در بیسلند همراه باشید.