ترامپ کاهش تعرفه‌های تجاری به چین را برای تکمیل معامله تیک‌تاک پیشنهاد کرد
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در اظهاراتی جنجالی در ۲۶ مارس ۲۰۲۵ اعلام کرد ممکن است به عنوان بخشی از مذاکرات برای فروش سهام تیک‌تاک به یک مالک آمریکایی، تعرفه‌های واردات از چین را کاهش دهد. این بیانیه در حالی مطرح شد که مهلت قانونی ۵ آوریل برای انتقال مالکیت این پلتفرم محبوب به شرکت غیرچینی در حال اتمام است. ترامپ تأکید کرد: شاید کمی کاهش تعرفه یا امتیازات مشابه به چین پیشنهاد دهم تا این معامله نهایی شود. این استراتژی نشان می‌دهد چگونه مسائل امنیت ملی و تجارت بین‌المللی در سیاست‌گذاری دولت ترامپ درهم تنیده شده‌اند.
بر اساس قانون مصوب کنگره در سال ۲۰۲۴ تحت دولت بایدن، تیک‌تاک به دلیل نگرانی‌های امنیتی درباره دسترسی چین به داده‌های کاربران آمریکایی، موظف به فروش سهام خود به یک نهاد غیرچینی شد. این قانون که با عنوان لایحه حفاظت از داده‌های حساس آمریکا شناخته می‌شود، ابتدا مهلت ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ را تعیین کرده بود، اما ترامپ بلافاصله پس از آغاز دوره دوم ریاست‌جمهوری، اجرای آن را ۷۵ روز به تعویق انداخت. اکنون با نزدیک شدن به مهلت جدید ۵ آوریل، فشارها برای تکمیل معامله افزایش یافته است.
تیک‌تاک با ۱۷۰ میلیون کاربر فعال در آمریکا، به نمادی از تنش‌های فناوری-امنیتی بین دو ابرقدرت تبدیل شده است. از سوی دیگر، دولت چین همواره بر حفظ مالکیت این پلتفرم اصرار داشته و هرگونه انتقال اجباری را نقض حاکمیت ملی می‌داند. تحلیلگران معتقدند موضع سخت پکن، دلیل اصلی تأخیر در انجام معامله است.
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود، تعرفه‌های سنگینی بر کالاهای چینی وضع کرد که در دوره دوم نیز با افزایش ۱۰ تا ۲۰ درصدی همراه شد. این تعرفه‌ها که ابتدا با هدف کاهش واردات و حمایت از تولید داخلی اجرا شدند، اکنون به ابزاری برای اعمال فشار در مذاکرات پیچیده‌تری مانند پرونده تیک‌تاک تبدیل شده‌اند. رئیس‌جمهور آمریکا صراحتاً اعلام کرد: هر درصد کاهش تعرفه ارزش مالی بیشتری از خود تیک‌تاک دارد. این نشان می‌دهد واشنگتن حاضر است در ازای حل مسئله امنیت ملی، از بخشی از درآمدهای تجاری خود چشم‌پوشی کند.
از فوریه ۲۰۲۵، تعرفه‌های دوطرفه بین آمریکا و چین به سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است. چین در پاسخ به افزایش تعرفه‌های ترامپ، مالیات بر واردات محصولات کشاورزی و انرژی آمریکا را ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش داد. کارشناسان اقتصادی هشدار می‌دهند ادامه این روند می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به زنجیره تأمین جهانی وارد کند.
مقامات چینی تاکنون به طور رسمی به پیشنهاد ترامپ پاسخ نداده‌اند، اما منابع آگاه در پکن اشاره می‌کنند که این کشور تمایلی به معامله تحت فشار ندارد. لیو جیانچائو، تحلیلگر ارشد مؤسسه مطالعات بین‌المللی شانگهای، می‌گوید: چین کاهش تعرفه‌ها را حق طبیعی خود می‌داند، نه امتیازی که در ازای آن مجبور به عقب‌نشینی شود. با این حال، برخی نشانه‌ها حاکی از تمایل پکن برای کاهش تنش‌هاست، از جمله گفتگوی اخیر هه لیفنگ، معاون نخست وزیر چین، با جمیسون گریر، نماینده تجاری آمریکا.
سناریوهای محتمل برای آینده پرونده شامل موارد زیر است:
۱. تمدید مهلت فروش: ترامپ ممکن است بار دیگر مهلت را تا پایان ۲۰۲۵ افزایش دهد تا فضای مذاکره حفظ شود.
۲. فروش جزئی سهام: انتقال ۵۱ درصد سهام تیک‌تاک به یک کنسرسیوم آمریکایی-اروپایی با نظارت چین.
۳. ممنوعیت کامل: در صورت عدم توافق، تیک‌تاک از اپ استورها حذف و دسترسی کاربران آمریکایی مسدود می‌شود.
این مذاکرات پیچیده، تأثیرات گسترده‌ای فراتر از مرزهای دو کشور خواهد داشت:
-
رقبای تیک‌تاک: پلتفرم‌هایی مانند یوتیوپ شورتس و اسنپ‌تاکت می‌توانند از خروج تیک‌تاک سود ببرند.
-
شرکت‌های فناوری چین: فشار بر شرکت‌هایی مانند هوآوی و شیائومی برای محدودسازی فعالیت‌های جهانی افزایش می‌یابد.
-
بازارهای مالی: نوسانات قیمت سهام بایت‌دنس در بازارهای هنگ کنگ و شانگهای نشان‌دهنده حساسیت سرمایه‌گذاران به نتیجه مذاکرات است.
رقبای تیک‌تاک: پلتفرم‌هایی مانند یوتیوپ شورتس و اسنپ‌تاکت می‌توانند از خروج تیک‌تاک سود ببرند.
شرکت‌های فناوری چین: فشار بر شرکت‌هایی مانند هوآوی و شیائومی برای محدودسازی فعالیت‌های جهانی افزایش می‌یابد.
بازارهای مالی: نوسانات قیمت سهام بایت‌دنس در بازارهای هنگ کنگ و شانگهای نشان‌دهنده حساسیت سرمایه‌گذاران به نتیجه مذاکرات است.
علاوه بر این، اتحادیه اروپا و انگلیس نیز در حال بررسی قوانین مشابهی برای محدودکردن پلتفرم‌های چینی هستند که موفقیت یا شکست استراتژی ترامپ می‌تواند الگویی برای آن‌ها باشد.
